Abdullah Ezik
Abdullah Ezik, geçtiğimiz günlerde Moda Sahnesi’nde izleyicilerle buluşan Yeraltından Notlar üzerine Yeraltı Adamı karakterine hayat veren Gökhan Azlağ ile söyleşti.
Yeraltı Adamı, daha önce Fırat Doğruloğlu, Dahil Tunalı, Murat Çidamlı ve Nadir Sarıbacak gibi birçok oyuncu tarafından da canlandırılmış bir karakter. Kemal Aydoğan’ın yönetmenliğinde siz de Yeraltı Adamı’na can veren isimlerden biri oldunuz. Role hazırlanma sürecinde sizden önceki performansları seyretme şansınız oldu mu?
Maalesef diğer oyunları izleme şansım olmadı.
Role nasıl hazırlandınız? Bu süreçte özel olarak üzerinde durduğunuz meseleler oldu mu?
İlk birkaç hafta bedensel egzersizler, çeşitli doğaçlama çalışmalarıyla geçti. Kemal Abi’nin yönlendirmeleriyle rolün fiziksel ve psikolojik farklılıklarını bulmaya çalıştık. Sonrasında da Yeraltı Adamı’nın benimle olan benzerlikleri üzerine düşünmeyle geçti.
Yeraltından Notlar, belki de edebiyat tarihleri boyunca üzerine en çok konuşulan metinlerinden birisi. Yeraltından Notlar’ın yazarı Dostoyevski üzerine ne söylersiniz?
İnsan kişiliğini son derece incelikli işlemesi bakımından bence büyük bir devrimci. Ondan önce kimse insanı böyle ele almamış. Yeraltından Notlar da bunun en iyi örneklerinden biri.
Oyun, temel olarak gerçek dünyadan kendini soyutlamış, kendisini buna zorunlu kılmış bir karakterin iç çatışmalarını ön plana çıkarıyor. Peki sizce bu karakteri ve iç çatışmalarını bunca güçlü kılan, izleyiciye bu kadar güçlü bir şekilde hissettiren temel özellik nedir?
Yeraltı Adamı içimizde hissettiğimiz ama söyleyemediğimiz o olumsuz tarafı açığa çıkarıyor. Kendisinin kusursuz, erdemli ve iyi olduğunu düşünen insanın aynı zamanda iki yüzlü, aşağılık ve acınası olduğunu haykırıyor. Yani örtbas edilen gerçeği cesurca dile getiriyor. O yüzden de çok güçlü bir karakter.
Sahne kullanımı ve anlatıcı olarak sahnede sürekli iplerle oynamanız bana birçok açıdan karakterin nasıl bir ruh hâli içerisinde olduğunu düşündürdü. Sahnedeki iplerin karmaşası, karakterin içsel karmaşasının bir tür dışa vurumu gibi geldi bana. Sahnede oyun boyunca iplerle oynamanızın özel bir anlamı var mı?
Tek bir anlamı yok. Sizin dediğiniz dışavurum da bunlardan birisi. Bazıları beynin nöronlarına benzetti, bazıları kozaya. Aslında hepsine hizmet eden bir tasarım.
Oyun da orijinal hikâye de aslında Yeraltı Adamı’nın uzun bir tirattan, kendisiyle giriştiği bir monologdan ibaret gibidir. Ancak bu uyarlamada seyirci ile diyalog kuran, ışıkları dahi yöneten bir Yeraltı Adamı söz konusu. Bu anlamda Yeraltı Adamı’nın seyirci ile iletişimi sizin için nasıl bir anlam ifade eder?
Seyirciyi sadece bir şeyler anlattığı bir topluluk değil, yer yer ders anlattığı öğrencileri yer yerse dertleştiği ya da tartıştığı arkadaşları olarak görüyor yeraltı adamı. Bu yüzden de sürekli iletişim halinde olmak bu dertlerin anlaşılması için önemliydi. Oyuncu olarak da beni rahatlatan bir durum.
Diyaloglar konusunda bir diğer mesele Apollo, Simanov, Ferfiçkin, Mösyö Zverkov ve Trudolyubov gibi birçok karakter gösterilmez, onlardan söz edilirken Liza ile fiziksel olarak karşılaşılır. Bir oyuncu olarak bu durum sizin için de farklı bir anlam ifade edebilir diye düşünüyorum. Zira bu kısımlar oyunda monoloğun kırıldığı, her şeyin bir diyaloga dönüştüğü noktalara işaret ediyor. Bu mesele üzerine, eserin monologdan diyaloga kırılması mevzuuna dair ne söylersiniz?
Liza oyundaki canlı yaşamı simgeleyen tek karakter olduğundan Kemal Abi onun görünmesi gerektiğini düşündü. Eğer onu da ben canlandırsaydım, sahnenin duygusallığı ve rahatsız ediciliği konusunda sıkıntılar yaşanabilirdi.
Son bir soru olarak, Yeraltından Notlar bir edebiyat uyarlaması ve başka türlerden uyarlanan bir karaktere can vermek üzerine ne söylersiniz?
Bana çok büyük heyecan yaşatsa da yazarın ve eserin büyüklüğü üzerimde büyük sorumluluk ve baskı hissetmeme sebep oluyor. Oynadığım oyunun bir roman uyarlaması olması da ayrıca zorlayan bir şey. Oynanmak için yazılmamış bir eser olduğu için yer yer bunun zorluklarını yaşadık ama Kemal Abi o noktaları tekrar gözden geçirip beni hep rahatlattı.
* Oyun hakkında detaylı bilgiye ve seanslara buradan ulaşabilirsiniz.
