Serdar Soydan
İthaki Yayınları’nın desteğiyle Sanat Kritik’in ev sahipliğinde gerçekleşen “Ben Yazar Suat Derviş’im” sergisi, 1 Eylül tarihinde ziyarete açıldı. Beyoğlu’nda, Avrupa Pasajı’nın birinci katında gerçekleşen, aynı zamanda Sanat Kritik’in kendi mekânındaki ilk sergi olan “Ben Yazar Suat Derviş’im”, usta yazarın hayat hikâyesinden yola çıkarak yaşamı boyunca kaleme aldığı bütün üretimleri konu alıyor. Sergi, birçok farklı türde kalem oynatmış, edebiyat tarihlerinin başardıklarıyla anması gereken bir yazar olarak dili, eserleri ve seçtiği farklı konularla -eğer izleyicinin daha önce karşılaşma şansı olmadıysa- yazar Suat Derviş ile tanıştırmayı hedefliyor.
2 Eylül, Cuma günü, saat 18.00’da gerçekleşen açılış kokteyliyse oldukça coşkulu bir kalabalığı bir araya getirdi. Suat Derviş’in 50. ölüm yıl dönümü vesilesiyle yaz başından beri pek çok etkinlik düzenlenmiş, sayısı elliyi bulan yazar, akademisyen, aktivist, eleştirmen ve sanatçı, kıymeti gitgide daha iyi anlaşılan Suat Derviş ve geride bıraktığı külliyat hakkında konuşmuştu. “Yaz Sıcağında Bir Esinti: Suat Derviş” başlığı altındaki podcastler yahut Youtube’taki panel kayıtlarını dinleyebilirsiniz.
Ayrıca Liz Behmoaras’ın ilk baskısı 2008 yılında yapılan Suat Derviş: Efsane Kadın ve Dönemi adlı biyografisi, genişletilmiş baskısıyla mayıs ayı sonunda İthaki Yayınları tarafından yayınlandı. Temmuz ayında çıkan yenie dergisinin 68. sayısında ve bu ay başında çıkan KE dergisinin 17. sayısında Suat Derviş dosyaları hazırlandı. Milliyet Sanat da temmuz sayısında “Ellinci Ölüm Yıl Dönümünde Suat Derviş” başlıklı bir yazıyla hem tüm bu etkinliklere hem de yazara dair pek çok bilgiyi okuyucularıyla paylaştı. Menekşe Toprak’ın Suat Derviş’in Berlin döneminden de faydalanarak kaleme aldığı yeni romanı Dejavu, yine bu ay içinde Doğan Kitap tarafından basılacak. Tüm bu yayınlar Suat Derviş ve külliyatına dair bilgi edinme ve düşünmede bize rehber olacaktır.
Doksanların sonundan itibaren Fatmagül Berktay, Zehra Toska gibi önemli isimlerin üretimine, edebiyat tarihi, kadın özgürleşmesi tarihi ve emek tarihindeki kıymetli yerine dikkat çektiği, on yılı aşkın bir süredir İthaki Yayınları’nın kararlı bir şekilde tefrika halinde kalmış, unutulmuş roman, öykü ve röportajlarını okuyucuyla buluşturduğu Suat Derviş’in feministler, aktivistler ve edebi kamu tarafından gördüğü kabulün, adının ve -Liz Behmoaras’ın da dediği gibi- ‘efsane’sinin etrafında oluşan sinerjinin doğal bir sonucu olarak açılış kokteylinde âdeta izdiham yaşandı.
Ziyaretçiler sergiyi gezebilmek için sıra beklemek zorunda kaldı.
Sergi kapsamında ziyaretçilere sunulan, Suat Derviş ekseninde geliştirilen yeni yapıtlar da dikkat çekti. Emin Çelik, Suat Derviş’e özel olarak bu sergi için ürettiği bir enstalasyon çalışmasıyla, Derya Ülker yazarın kitaplarından alıntıları kullanarak gerçekleştirdiği cama yazılama ve çizimleriyle, Zilberman Gallery’nin izniyle Eşref Yıldırım’ın tuval üzerine yağlıboya ve ip kullanarak 2018 yılında ürettiği bir Suat Derviş portresi sergi boyunca ziyaretçilerle buluşuyor. Resmin ve yazının ortak ve temel aracı olduğunu düşünerek kara kalem ve mürekkebi kullanan Figen Aydıntaşbaş ise ürettiği desenler ile sergide yer alıyor. Söz konusu bu desenler, sanatçının 2007 yılında Mavi Kum kitapçısında “Yazarın Resmi” başlıklı sergiyle ilk kez izleyicilerin karşısına çıkmış, Suat Derviş’i konu alan çok az sayıda sanat üretiminden biri olma niteliği taşıyor.
Etkileşim amaçlanarak tasarlanan, sergi ziyaretçilerinin kolektif bir ritüel olarak kendi duygu dünyalarından Suat Derviş’e şimdiki zamandan daktilo ederek gönderecekleri mektuplar, mühürlenmemiş bir şekilde açık olarak sergileniyor. Bu sergi, 90’lı yıllardan bu yana Suat Derviş’in hak ettiği değeri teslim etmeye dönük çabaya küçük bir katkı olmasının yanı sıra onun kaleminin renkleri ve hakikatini aradan geçen zamanın soluklaştıramadığını da ortaya koyuyor.
Fotoğraf: Orhan Cem Çetin 
Fotoğraf: Orhan Cem Çetin
Sergi hazırlık sürecinde Seval Şahin ve Sanat Kritik ekibi desteğini esirgemedi. Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı sergiye katkı sundu. Serginin grafik tasarımına Ece Eldek emek verdi. Orhan Cem Çetin ise sergiyi fotoğrafladı.
“Ben Yazar Suat Derviş’im” başlıklı sergi 30 Eylül’e kadar Pazar günleri hariç, 11.00-19.00 saatleri arasında gezilebilecek.
